Pisa Kulesi, İtalya’nın Toskana bölgesinde yer alan Pisa şehrinde, bir katedralin çan kulesi olarak inşa edilmiş bir orta çağ kulesidir. Yapımına 1173 yılında başlanan yapı bir kaç yüzyıl içerisinde tamamlanmıştır. İnşasından, temel kaynaklı eğilmesine kadar birçok ilginç mimari özelliği barındıran Pisa’yı birlikte inceleyelim.
Pisa Kulesi
Avrupa’da Ortaçağ döneminin en ikonik mimari eserlerinden birisin olan Pisa Kulesi, İtalya’nın Pisa şehrinde inşa edilmiştir. Çan kulesi olarak inşa edilmiş olan kule, katedral yapısından bağımsız olarak çalışacak bir çan kulesi olarak inşa edilmiştir.
İtalya’nın görülmesi gereken yerleri listesinin başlarında yer alan Pisa Tower, Pisa şehrinde yer alan Campo Dei Micacoli katedralinin çan kulesi olarak inşa edilmiştir. İnşasına 1173 yılında başlanan yapı yaklaşık 250 yıl sonra tamamlanmıştır.
İnşa edildiği dönemde Avrupa’nın en yüksek kulelerinden birisi olmuştur. İnşa edilmiş olan yapı 1100’lü yılların sonuna doğru zeminde yaşanan bozulmalar ve yapının temel oturmaları nedeniyle yapısal olarak eğik bir form almıştır. Bu eğik yapısı, Pisa’yı İtalya’nın en turistik mekanlarından birisi haline getirmiştir.
Romanesk Mimarisi, hakkında daha detaylı bilgiler almak için tıklayınız.
Oldukça yumuşak bir zeminde inşa edilmiş olan kule, yapının ilk 3 katının tamamlanması sonrasında ağırlıktan ötürü çökmeye başlamış, güneye doğru eğik bir form haline gelmiştir. Seneler boyunca yapılan çalışmalar ve yapısal güçlendirmeler sonucunda kulenin eğimi 4 derece ve altına düşürülmüştür. Aşağıda, bu önemli mimari projenin detaylarını birlikte inceleyelim.
Mimari Özellikleri
Orta çağ dönemi Romanesk Mimarisinin en önemli eserlerinden birisi olan Pisa Kulesi, İtalya’da katedrallerin güç gösterisi yapmak istemesi ve siyasi nedenler ile inşa edilmiştir. Mimari tasarımı, dairesel formlar kullanılarak tasarlanmış olan şık ve estetik bir çan kulesini ifade etmektedir.
1173 yılı itibariyle inşa edilmeye başlanmış olan yapının ilk mimarı tam olarak bilinmese de projeyi yürüten kişilerin İtalyan mimarlar, Gheredo Di Gherado ve Bonanno Pisano oldukları bilinmektedir. Yapı uzun bir inşaat süresi ardından 1399’lu yıllarda tamamlanmıştır.
Pisa kulesi, çanın yer aldığı kat dahil olmak üzere toplamda 8 katlıdır. Yapının uzunluğu toplamda 60 metredir. Alt katlarında beyaz mermer kemeler yer almakta olup dairesel olarak tasarlanmış olan kulenin içerisinde 2 adet sarmal merdiven formu bulunmaktadır. Yer alan merdivenler zeminden en üst kata toplamda 294 adet basamaktan oluşmaktadır.
Pisa şehri zemin olarak zayıf bir bölgedir. Bu bölgede inşa edilmiş olan kule, zeminde yer alan bolca deniz kumu ve deniz kabuğu gibi bileşenlerden ötürü yapı ağırlığıyla birlikte iyice bozulmaya başlamıştır. O yıllarda yaşanan savaşlar ve kaynak yetersizlikleri nedeniyle yapının yapımı oldukça yavaşlamış diğer bir yandan zemine oturması için fırsat verilmiştir. Mühendislerin fikirlerine göre yapının inşasının uzun vadeli olması yapının daha fazla eğilmemesi için bir fırsat olmuştur.
Pisa Kulesi Tarihi
Yapımının 1399 yılında tamamlanmasının ardından seneler içerisinde giderek artan eğilmeler, ilgili kurumları çeşitli zemin güçlendirmeleri ve yapısal güçlendirmeler yaparak giderek artan güneye doğru eğilmesini engellemek üzerine çalışmalar yapmaya sevk etmiştir.
Yapının tasarımında bulunan “dengesizlik” de eklenince kule seneler içerisinde giderek güney yönlü olarak eğilmiştir. 20. Yüzyıl ile birlikte yaşanılan eğim çanların çalmasını zorlaştırması nedeniyle kulede yer alan çanların iptal edilmesiyle sonuçlanmıştır. Dönemin mühendisleri kulenin düzeltilmesiyle ilgili birçok fikri ortaya atmışlardır. Alınan kararlar sonucunda, Pisa Kulesine 1910-1920 ‘li yıllar arasında temel tarafında çimento enjeksiyonları yapılmıştır.
1987 yılı itibariyle Unesco Dünya Kültür Mirası Listesine girmiş olan kule, daha popüler hale gelmiş uzmanları giderek artan eğilmeyi durdurmak adına farklı çalışmalara itmiştir. Ortaya atılan fikirler sonucunda 1989 yılında, yapının güçlendirilmesi amacıyla yapının yukarıda kalan tarafında kurşun ağırlıklar bağlanmıştır. Ek olarak zeminde çeşitli ankraj uygulamaları yapılarak tarihi çan kulesi daha stabil haline getirilmiştir.
Seneler içerisinde yetersiz gelen uygulamalar sonucunda yapı eğilmeye devam etmiş aranılan stabiliteye bir türlü kavuşamamıştır. Son olarak, 1995 yılında zemin üzerinde delikler açılarak bağlanılan ağırlıklar tahliye edildi ve yapının yukarıda kalan kısmı altında ki toprak alınarak yapının stabilitesinin sağlanması hedeflendi. 2001 yılı itibariyle biten güçlendirme uygulamaları sonrasın turist ziyaretine açılan yapı son haliyle ziyaretçi ağırlamaya devam etmektedir.
Nerede?
1173 yılında yapımına başlanan Pisa Tower, 1399 yılında tamamlanmış olan bir katedral çan kulesidir. İtalya’nın Pisa şehrinde yer alan kule Piazza Del Duamo bölgesinde yer almaktadır.
