Trenler, raylı sistemler aracılığıyla daha fazla mal, daha fazla insan taşıyabildiğinden ve çok daha hızlı seyahat edebildiğinden, 1820’lerde demiryollarının ve raylı sistemlerin ortaya çıkışı çoğunlukla kanallar aracılığı ile yapılan ulaşımın sonu olmuştur.
Demir Yollarının Tarihi İlk Raylı Sistemler Yolculuğu
Raylı sistemler aracılığı ile yolcu taşıyan ilk buharlı lokomotif, Stockton ve Darlington arasındaki bir hat üzerinde mühendis George Stephenson tarafından tasarlanarak 1825 yılında faaliyete geçmiştir.
Stephenson ayrıca, ilk buharlı lokomotifte önemli bir gelişme olan Liverpool ve Manchester Demiryolunu (LMR) geliştirmiştir. ‘Roket’ çok daha verimliydi, daha fazla buhar üreterek, yatay pistonların doğrudan tekerlekleri hareket ettirmesini sağlamaktaydı. LMR; 1830 yılında faaliyete başlamıştır.
Demiryolları, kömür ve çeliğe talebin artması, gazete ve posta gibi iletişim araçlarının dağıtımında gerekli olan ihtiyaçlardan ötürü Birleşik Krallık’ta hızla yayılmıştır. Demiryolları yaygınlaşırken basit kazı ekipmanları kullanılarak donanma askerleri tarafından inşa edilmişlerdir. Kabaca özetlemek gerekirse, raylı sistemlerin bir çoğu kazma baltası kullanılarak elle yapılmışlardır.
Raylı Sistemler Hangi Parçalardan Oluşur?
Demir yolu hatları genel olarak, “kalıcı yol” olarak bilinmektedir. Yapısı, trenlerin raylı sistemler üzerinde rahatça tekerleklerini yuvarlayabilmesi için uygun ve uzun bir yüzey sağlamaktadır.
Raylı sistemler genel itibariyle, günümüz teknolojilerinde şu parçalaradan oluşmaktadır;
- Çelik raylar,
- Demiryolu traversleri,
- Raylı sistemlerin montaj lamaları vb.
- Ray bağlantı sistemleri,
- Demiryolu anahtarları (yön, yönlendirme, konum vb. uygulamalar amacıyla)
Klasik Demiryolları Nasıl Döşenir?
Ahşap yada ön gerilmeli betondan imal edilmiş, traversler üzerinde desteklenen “Düz Tabanlı” çelik raylar, dünyada raylı sistemler de en yayın olan palet türüdür.
Fiziki olarak, iz oluşumu olarak bilinen, toprak, hafriyat işleri ile yapılan bir taş yol balastı yatağı üzerine döşenir.
Balast: demiryollarında traverslerin altına, şoselerde düzleştirilmiş toprak üzerine döşenen taş kırıkları.
Balast, kırma taştan oluşmakla birlikte, traverslerden formasyona yükleri eşit olarak dağıtmak amacıyla kullanılır. Balast ayrıca stabilizasyon, drenaj imkanı sağlayarak, traverslerin hareket etmesini önlemektedir. Genel olarak 225-300 mm arası bir derinliğe döşenerek, traverslerin tepesine ve traversin uçlarının ilerisine yaklaşık 250-500 mm genişliğinde doldurulur.
Demiryolu yapısı, genel manada dışarıdan bakılırsa bir alt zemin ve örtüden oluşmaktadır.
Örtü: Geçirimsiz plastikten bir kum veya taş tozu tabakası. Battaniye, ıslak kil veya alüvyonun yukarı doğru hareketini kısıtlar.
Demiryolunun geçeceği konum özelinde eğer gerekli görülürse ek su yalıtımı yapılır. Alt zemin tabakası, suyun drenajında etkili bir sonuç almak için yanlarda hafifçe eğimlidir. Drene edilen su, hendek yada başka bir kanalizasyon yoluyla farklı bir noktaya ulaştırılarak, olası problemlere karşı önlem alınmış olur.
Drenaj noktasında sıkıntı yaşanabilecek bölgelerde, bölge toprağın ve suyun balastı bozmasını engellemek amacıyla, demiryolları balastın altında stabilize edilmesine yardımcı olacak asfalt kaplama ile birlikte kullanabilir. Ayrıca, demiryolu donmuş topraklar üzerine döşenecekse, erimeyi ve olası başka problemleri engellemek amacıyla, zemin altına enine ve boyuna soğuk hava boruları döşenebilir.
Yazımızı beğendiniz mi? Ne tarz içerikler üzerine çalışmamızı istersiniz bizimle paylaşır mısınız?
